وزیر نیرو:

سیاست های آبی كشاورزی كارآمد نیست، خودكفایی باید بازبینی شود

به گزارش نت واش به تاكید وزیر نیرو آمار و ارقام نشان داده است كه سیاست های بخش كشاورزی با عنایت به مقوله اقتصاد آب از كارایی لازم برخوردار نیست و در شرایط كنونی و با عنایت به تحریم های ظالمانه كنونی، بازبینی در سیاست های خودكفایی حیاتی می باشد.

به گزارش نت واش به نقل از ایسنا، رضا اردكانیان بامداد امروز (سه شنبه) در كنفرانس دوسالانه اقتصاد آب در اتاق بازرگانی ایران اظهار نمود: با عنایت به میزان مصارف آب و سرانه مصرف، ایران در گروه كشورهای مواجه با كمبود آب قرار دارد كه لزوم اهمیت و توجه بیش تر به مقوله اقتصاد آب را نشان داده است. این در شرایطی است كه حتی صرف نظر از میزان كارایی سیاست های موجود ایران در زمینه مدیریت آب، این سیاست ها برای پاسخگویی به چالش های آتی فراروی آب، مناسب نیستند.
وی ادامه داد: آمارها نشان داده است در شرایطی كه فقط ۱۲ درصد مساحت ایران زیر كشت می رود و بیشتر از ۹۰ درصد آب در بخش كشاورزی مصرف می گردد كه بازدهی كمتر از ۴۰ درصد متوسط جهانی محصول خشك به ازای هر مترمكعب آب مصرفی دارد. این در شرایطی است كه تنها ۱۱ درصد تولید ناخالص ملی كشور، از طریق كشاورزی به دست می آید و ۱۷ درصد نیروی كار ایران در این بخش مشغول به فعالیت هستند. هم چنین در حالیكه سطح زیركشت آبی كشور، به ۸٫۸ میلیون هكتار رسیده، ایران پنجمین كشور جهان از نظر سطح زیر كشت آبی و سی امین تولیدكننده محصولات آبی است. این به معنای عمل نكردن سازوكارهای اقتصاد آب در بخش كشاورزی است.
اردكانیان افزود: بخش عمده كشاورزی ایران معیشتی بوده و نزدیك به ۹۲ درصد از زمین ها در روستاها، خرده مالكی و متوسط است. بیشتر از ۹۴ درصد از اقتصاد روستایی در ایران وابسته به كشاورزی، دامپروری سنتی و به صورت عمده معیشتی است كه با معیارهای اقتصادی و صنعتی امروزه دنیا فاصله زیادی دارد. از جانب دیگر، تحمیل بار اشتغال زایی به بخش آب و كشاورزی با سیستم فعلی، علاوه بر صدمه جدی به منابع آبی، در اشتغال زایی هم چندان موفق عمل نكرده است.
به قول او، در حالیكه در دنیای امروز، خیلی از كشورها مسیر توسعه را از تقویت اقتصاد غیركشاورزی روستایی شروع كرده اند. در روستاهای ایران هم این قابلیت وجود دارد كه با استفاده از صنایع تبدیلی و كوچك، گردشگری و صنایع دستی و خیلی از خدمات دیگر، سهم اقتصاد غیركشاورزی ارتقاء یابد كه مصرف آب در آنها كمتر است. در حالیكه میزان اشتغال در كشاورزی معیشتی نیم نفر به ازای هر هكتار است. در این رابطه، گلخانه های صنعتی همچون مواردی هستند كه می توان با آنها وضعیت اقتصاد روستاها را ارتقاء بخشید و به صورت متوسط ارزش افزوده تولید صنعتی گلخانه ای نسبت به كشاورزی سنتی، چهل به یك و مصرف آب آن، یك دهم و نسبت اشتغال زایی آن بسیار بیش تر است.

قیمت آب در كشاورزی حدودا مجانی است
وی با بیان این كه مقایسه قیمت پایین آب با سایر نهاده ها در بخش كشاورزی نشان داده است كه چرا كشاورز، انگیزه چندانی برای كاهش مصرف غیرضروری آب ندارد، خاطرنشان كرد: درحال حاضر قیمت دریافتی بابت تامین آب بهای كشاورزی از آب زیرزمینی بعنوان یكی از نهاده های كشاورزی، حدودا مجانی و درباره آب سطحی، حداكثر سه درصد هزینه تأمین آن است. در بخش شرب هم برای بخش شهری، حدود ۴۷ درصد و در روستاها تنها ۲۴ درصد هزینه تمام شده تأمین آب، از مصرف كننده دریافت می گردد.
او اضافه كرد: البته اختصاص یارانه به بخش كشاورزی در خیلی از كشورهای جهان امری معمول است ولی مدیریت مقدار و چگونگی تخصیص آن مسئله بسیار مهمی است كه بویژه باید از منظر اقتصادی مورد توجه قرار بگیرد. باید توجه كرد كه مفاهیم اصلاح قیمت آب و واقعی كردن قیمت آن از هم متفاوت هستند، در اصلاح قیمت، وضعیت موجود پذیرفته شده و بر مبنای سیاست های دولت تغییراتی در آن اعمال می شود؛ اما در واقعی كردن قیمت، اصلاح ساختار اقتصاد آب مدنظر است.
وزیر نیرو تصریح كرد: اصلاح ساختار فقط منحصر و محدود به وزارت نیرو نیست. بلكه باید آب، محیط زیست، خاك و منابع طبیعی با هم و در كنار هم دیده شوند تا بهترین نتیجه برای كشور حاصل آید. ورود بخش خصوصی به بحث اقتصاد آب كه زیرساخت های بازار آب را شكل می دهد هم تاثیر بسزایی در بهبود كیفیت مدیریت عرضه و بهره برداری مطلوب تر از آب خواهد داشت. از نمونه های موفق عملكرد سرمایه گذاران در حوزه آب، فروش آب بسته بندی است. ازسوی دیگر، وزارت كشاورزی هم با ورود به مقوله آب مجازی، كشت های فراسرزمینی مشروط به وارد كردن محصولات به كشور و تنظیم سیاست های صادرات و واردات محصولات كشاورزی، افق روشن تری را برای اصلاح مشكلات و ورود بخش خصوصی فراهم نموده است.
اردكانیان اظهار داشت: خیلی از دولت ها، به علت هزینه های سنگین طرح های توسعه منابع آب، ساخت، بهره برداری و نگهداری از تأسیسات آبی، مدیریت و گاهی حتی مالكیت این سیستم ها را به بخش خصوصی واگذار كرده اند. هرچند این كار به تنوع بخشی مالی و پایداری مالی این سیستم ها كمك می نماید، اما خطر جدی آن بر محیط زیست و اقشار فقیر جامعه را نباید نادیده گرفت.

سیاست های خودكفایی كنونی باید بازبینی شود
وی، به سیاست های كنونی خودكفایی هم انتقاد نمود و اظهار داشت: بازبینی در سیاست های موجود خودكفایی غذایی (نه خوداتكایی در محصولات استراتژیك) به گونه ای كه در قالب تأمین امنیت ملی، امنیت غذایی و آبی كشور هم حفظ شود، نیازمند هم افزایی و تصمیم گیری هماهنگ همه بخش های مربوطه است كه در شرایط فعلی و برای برون رفت از وضعیت پسابرجام و تحریم های ظالمانه، بسیار حیاتی می باشد.
او افزود: تحمیل بار سیاست های خودكفایی غذایی و اشتغال زایی به بخش آب و كشاورزی، نتایج خوبی به بار نیاورده است. تجدیدنظر در این سیاست ها برای برون رفت از وضعیت پسابرجام و تحریم های ظالمانه، بسیار حیاتی می باشد. الگوهای توسعه در ایران باید متناسب با ظرفیت منابع آبی و بحران آن، طبیعت خشك و نیمه خشك كشور برای مناطق مختلف با زیست بوم های متنوع از معتدل تا خشك و گرم انتخاب گردد.
وزیر نیرو با تاكید بر این كه بدون به رسمیت شناختن ماهیت میان بخشی بودن عرصه مدیریت آب عملی نیست، اظهار نمود: اختصاص موضع آب به یك دستگاه اجرایی و این كه سایر دستگاه ها، بخصوص مصرف كنندگان عمده، نقش خویش را در مدیریت مسئولانه منابع آب نادیده بگیرند، باعث شكل نگرفتن تمام یا قسمتی از سیاست ها و راهبردهای ذكر شده خواهد شد و هیچ كدام توسط هیچ دستگاه اجرایی به تنهایی عملی نخواهد شد. تشكیل كارگروه ملی سازگاری با كم آبی با مشاركت شش دستگاه بخشی و میان بخشی در رابطه با آب در سازمان دولت، گامی ضروری در این زمینه است كه از اواخر سال ۹۶ با مصوبه هیئت وزیران انجام شده است.

1397/09/27

15:32:05

5.0 / 5

4724

تگهای خبر: آب , بازار , بازرگانی , بحران

این پست نت واش را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب نت واش

نظر شما در مورد این مطلب

نام: