گزارش نت واش؛ اخطار در رابطه با وضعیت هامون به گزارش نت واش، تالاب هامون هم اکنون وضعیت نامناسبی به علت مدیریت خصمانه آبی کشور افغانستان دارد و گرد و غبار، مشکل تأمین آب آشامیدنی و صدمه به حیات وحش از عمده مشکلات ناشی از صدمه به هامون است. خبرگزاری مهر، گروه جامعه: دریاچه و تالاب بین المللی هامون با نامهای قدیمی دریاچه سیستان و دریاچه زَرَنگ سومین دریاچه بزرگ ایران بعد از دریای مازندران و دریاچه ارومیه، هفتمین تالاب بین المللی جهان و یکی از ذخیره گاه های زیست کره است. این دریاچه از سه دریاچه کوچک به نامهای هامون پوزک، هامون صابری و هامون هلمند (هیرمند) تشکیل شده و هامون گود زره هم کمی دورتر از این سه قرار گرفته است. این دریاچه ها در زمان فراوانی آب به هم می پیوندند و دریاچه مشترک هامون، میان افغانستان و ایران را می سازند. رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون است و رودخانه های خاش رود، فراه، هاروت رود، شوررود، حسین آباد و نهبندان هم به هامون می ریزند. تالاب هامون نقش مهمی در ارتزاق جامعه بزرگی از صیادان و دامداران محلی ایفا می کرد و آبگیری فصلی این تالاب در طول سالهای قبل باعث اشتغال جوامع محلی سیستان شده بود. اما حالا و با نرسیدن حق آبه به این تالاب بین المللی، هامون خشک شده است و علاوه بر بیکاری جمعیت زیادی از بومیان محلی سبب توسعه و گسترش گرد و غبار و کاهش کیفیت شرایط زندگی در منطقه شده است. حیات تالاب هامون وابستگی شدیدی به ورودی آب از راه رودخانه هیرمند دارد که باتوجه به کاهش نزولات آسمانی و راه اندازی سدهای انحرافی در راه رودخانه هیرمند در کشور افغانستان بعنوان مثال بند کمال خان، ورودی رودخانه هیرمند به کشور و تالاب هامون مبتلا به اختلال و در واقع قطع شده است. این در حالیست که بر مبنای معاهدات و توافق نامه های امضا شده بین کشور ایران و افغانستان حق آبه تالاب هامون مشخص شده و باید سالانه از راه رودخانه هیرمند به تالاب هامون رها سازی شود. تالاب بین المللی هامون در سال ۱۹۷۱ میلادی در کنوانسیون بین المللی رامسر که حالا ۱۶۸ کشور جهان در آن عضویت دارند، ثبت شده است. این کنوانسیون وظیفه داشته به همراه کشورهای عضو از تالاب هایی که اهمیت بین المللی داشته اند، حفاظت کند، با توجه به این وجود افغانستان که در این کنوانسیون عضویت دارد، نتوانسته در حفظ این عرصه زیست محیطی موفق عمل کنند. تالابی که ۳۰ درصد آن در افغانستان قرار گرفته و در مجموع چند هزار هکتار هم از دریاچه ارومیه بزرگ تر است. براساس معاهده آب رودخانه هیرمند در سال ۱۳۱۸، ۵۰ درصد از آورد رودخانه هیرمند سهم ایران بوده که در معاهده بعدی در سال ۱۳۵۱، سهم ایران از آب این رودخانه به کمترین حالت ممکن یعنی ۸۲۰ میلیون مترمکعب کم شد. جدال بر سر حق آبه از ۱۴۸ سال پیش البته صدمه به تالاب هامون به تدریج به وجود آمده و ریشه این مساله را باید از زمان جدا شدن افغانستان از ایران پی بگیریم، یعنی سال ۱۸۷۵ میلادی که نقطه آغاز جدال میان ایران و افغانستان بر سر حقابه هیرمند بود. افغانستان با ساخت سد روی هیرمند، ورودی آب به ایران را به میزان بسیار بالایی کم کرد. ادامه این روند سبب شد سران وقت دو کشور پای میز مذاکره بنشینند. نخستین مذاکرات بین دو کشور در سال ۱۳۰۹ شمسی انجام شد که بی نتیجه ماند. هشت سال بعد «باقی کاظمی»، سفیرکبیر وقت ایران در کابل، معاهده ای را با «علی محمد»، وزیر امور خارجه دولت پادشاهی افغانستان، به امضا رساند تا سهم ایران از هیرمند مشخص شود. در این معاهده، حجم مشخصی برای سهم ایران در نظر گرفته نشده بود. این معاهده دوام چندانی نداشت و بین دو طرف اختلافات زیادی بر سر آن بوجود آمد. تا این که با پادرمیانی کشورهایی مانند کانادا و شیلی، کمیسیونی مشترک به بررسی مبحث پرداخت که به کمیسیون «دلتا» مشهور شد. این جدال با گذشت سال ها هنوز کم و زیاد وجود دارد و هنوز برطرف نشده است. دستور رئیس جمهور جهت سرعت در پیگیری مساله حقابه ایران یکشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ در حاشیه هیئت دولت ابراهیم رئیسی رئیس جمهور با تأکید بر ضرورت احقاق حق مردم به وزیر امور خارجه و وزیر نیرو فرمان داد تا به سرعت مساله حقابه ایران را تا تحویل کامل از جانب حاکمان افغانستان پیگیری کنند. پس از این دستور رئیس جمهور، وزیر نیرو در چارچوب مصاحبه ای عنوان کرد: بعد از دستور رئیس جمهور به منظور تسریع در روند حل مسأله شرق کشور، جلسه ای با حضور همه دستگاه های ذی ربط با محوریت پیگیری حقآبه قانونی هیرمند انجام می شود. دولت طالبان متعهد به عملیاتی کردن معاهده هیرمند پس از برگزاری این جلسه مهم، وزیر نیرو بار دیگر در بیان تصمیمات دریافت شده در این نشست اظهار داشت: مطابق گزارش های عرضه شده در این نشست، دولت طالبان متعهد به عملیاتی کردن معاهده هیرمند و پرداخت حقابه ایران بر طبق این معاهده شده است. محرابیان اشاره کرد: دولت برای تأمین منابع آب هیرمند گامهای جدی تعریف کرده و بر مبنای برنامه ریزی انجام شده ما حقابه ایران از رود هیرمند را وصول خواهیم کرد. اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود همچنین سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور در مسافرت به سیستان و بلوچستان ضمن دادن اخطار به حاکمان افغانستان اشاره کرد: اگر کارشناسان ما کمبود آب را تأیید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود؛ حرف من را جدی بگیرید تا بعداً گلایه نکنید. طالبان: آب کافی وجود ندارد طالبان هم در پاسخ به سخنان رئیس جمهور اعلام نموده بود «از این که در سالهای اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است، به شمول دریای هلمند تعداد زیادی از ولایات و مناطق کشور از خشکسالی رنج می برند و آب کافی وجود ندارد». در بخش دیگری از این جوابیه آمده است: «اما به شرطی که ذخایر آبی ما به حدی برسد که اگر آنرا به ایران رها نماییم، صدها کیلومتر را در رودخانه خشک هیرمند طی می کند و به ایران می رسد. هم اکنون در سد کمال خان آبی وجود ندارد و اگر آب سد کجکی رها شود به آن جا نخواهد رسید» اکنون حواشی بر سر این مساله فزونی یافته و کارشناسان معتقدند که این امر نیازمند پیگیری دستگاه دیپلماسی برای برخورداری حق آبه رودخانه هیرمند است. هشدار در رابطه با وضعیت نامناسب تالاب هامون درباره موضوعات زیست محیطی هامون به سراغ داوود میرشکار مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان رفتیم وی دراین زمینه به خبرنگار مهر اظهار داشت: رایزنی با افغانستان توسط وزارت امور خارجه و وزارت نیرو و همینطور چند دستگاه نظارتی در ارتباط با تالاب هامون در دستور کار قرار گرفته و اقدامات انجام شده است و متأسفانه سازمان محیط زیست جزوه این کارگروه برای انجام رایزنی های نیست. تالاب هامون هم اکنون وضعیت نامناسبی به سبب مدیریت خصمانه کشور افغانستان دارد جلوی ورود آب به ایران با سدها و بندهای مختلف افغانستان گرفته شده است. وی با اشاره به این که تالاب هامون هم اکنون وضعیت نامناسبی به سبب مدیریت خصمانه کشور افغانستان دارد، اظهار داشت: جلوی ورود آب به ایران با سدها و بندهای مختلف افغانستان گرفته شده. بالاترین حجم آب تالاب هامون از هیرمند بود میرشکار با اشاره به این که بالاترین حجم آب تالاب هامون از هیرمند بود که هم اکنون بند کجکی و ارغنداب همینطور بند کمال خان مانع ورود آب به ایران است، بیان داشت: تصاویر ماهواره ای نشان میدهد که طی ۵ سال قبل تابحال حجم زیادی آب در این محدوده قرار داشته ولی متأسفانه به سمت ایران رهاسازی نشده است. مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان با تأکید بر این که عدم ورود آب به ایران در منطقه تالاب هامون از نظر زیست محیطی فاجعه آفرین بوده است و همینطور افزایش سطح تبخیر را به همراه دارند گفت و گو با ورود آب باید سیستم تالاب هامون را احیا نماییم و متأسفانه این مساله نه تنها در ایران بلکه در افغانستان هم به مرور مشکل ساز خواهد شد و واقع زیست محیطی به سبب افزایش سطح تبخیر خواهد داشت. ۸۰ درصد از شغل و امورات زندگی مردم منطقه سیستان و بلوچستان به تالاب هامون وابسته است میرشکار با اعلان اینکه ۸۰ درصد از شغل و امورات زندگی مردم منطقه سیستان و بلوچستان به تالاب هامون وابسته است گفت هم اکنون خوب شدن تالاب کشاورزی صیادی و دامداری درحال حذف شدن است و صدمه به مردم و معیشت آنها وارد شده و البته بیشتر جایگزین در دستور کار ارگان های ملی و استانداری در کنار رایزنی برای ورود آب به تالاب هامون در ایران است. گرد و غبار، تضعیف پوشش گیاهی، مشکل تأمین آب آشامیدنی و صدمه به حیات وحش از عمده مشکلات ناشی از صدمه به هامون است افزایش گرد و غبار و تضعیف پوشش گیاهی وی اظهار داشت: با عدم وجود آب در هامون پوشش گیاهی منطقه بشدت ضعیف شده و سبب شده بادهای ۱۲۰ روزه گرد و غبار زیادی را در منطقه به همراه داشته باشند و تعداد روزهای ناپاک و ناسالم هم بالا رفته و این مساله تبعات بهداشتی برای مردم منطقه دارد. از مشکل تأمین آب آشامیدنی به اهالی سیستان و بلوچستان و زاهدان تا صدمه به حیات وحش وی بیان داشت: همینطور به غیر از مساله اشتغال و سلامت مردم مبحث تأمین آب آشامیدنی به اهالی سیستان و بلوچستان و زاهدان هم بسیار حائز اهمیت می باشد که با خشک شدن تالاب تحت تاثیر قرار گرفته و باید حتما اقدامات لازم در جهت رفع این مشکل صورت گیرد از طرفی حیات وحش تالاب هم بشدت تحت فشار است و پرندگان مهاجر و غیر مهاجر زیادی در مرحله صیادی شکارچیان قرار گرفته اند. حتی بعضی از پستانداران هم به سبب کم آبی در معرض خطر انقراض قرار دارند تنوع آبزی هم در صورتیکه در گذشته بسیار زیاد بوده و هم اکنون از بین رفته است و همه این موضوعات نشان میدهد که باید اقدامات گسترده پرده و مهمی در جهت رفع این مشکل صورت گیرد. تلاش برای پیگیری حق آبه ایران از هیرمند همچنین سید حسین موسوی فر؛ رئیس مرکز امور بین الملل و کنوانسیون های سازمان حفاظت محیط زیست دراین زمینه اظهار داشت: سازمان محیط زیست فراتر از تعهدات خود عمل کرده است و اقدامات گسترده ای برای پیگیری مساله حق آبه انجام داده است، به لحاظ قانونی حل و فصل مشکلات حق آبه با دولت های خارجی همجوار با وزارت نیرو در هماهنگی با وزارت امور خارجه است. وی افزود: مسؤولیت اولیه پیگیری حقوق رودخانه های مرزی با وزارت نیرو است، دستور اخیر رئیس جمهوری هم به وزارتخانه های نیرو و امور خارجه برای پیگیری بوده است. سازمان حفاظت محیط زیست در مبحث حق آبه یکسری حقوق تاریخی دارد، همچون حق آبه تالاب هامون و معیشت هایی که تحت تاثیر بی آبی این تالاب در بحران قرار می گیرند. موسوی فر اظهار داشت: سازمان حفاظت محیط زیست انواع پیگیری را انجام داده است، از گفتگوی با واسطه با طرف های افغانستانی، که متأسفانه طرف مقابل هیچ اقدام مثبتی انجام نداد و اصلاً با سازمان حفاظت محیط زیست همکاری نکرد. غیر از این در قسمت داخل کشور هم پیگیری های گوناگونی از وزارتخانه هایی که مسؤول هستند، داشتیم. حتی با آژانس های بین المللی که به شکلی با مسأله سیستان درگیر هستند ارتباط گفتیم، ما از هر ابزاری برای برقراری حق آبه استفاده کردیم. حق آبه، حق قانونی، تاریخی و بین المللی ایران رئیس مرکز امور بین الملل و کنوانسیون های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: ما امیدواریم طرف افغانستانی مجاب بشود که این حق قانونی، تاریخی و بین المللی ایران داده شود. پیگیری مسأله حق آبه در کشور افغانستان را وزارت مربوط به آب و انرژی انجام می دهد که متناظر با وزارت نیرو در ایران است. خواستار این هستیم که این مساله به صورت قانونی و طبق یک فرمول مشخص حل و فصل بشود که تابحال پاسخ مثبتی از این قضیه دریافت نکرده ایم. از وزارت امور خارجه خواسته ایم که با آژانس هایی که در مورد مسائل مربوط به تالاب و محیط زیست فعالیت می نمایند مذاکرات اولیه را انجام دهد. مسئله ابتدا باید بین این دو وزارتخانه در ایران و افغانستان به نتیجه برسد تا حق آبه محیط زیستی رها سازی شود. ما از این قضیه فراتر رفتیم و برای حل بهتر ماجرا گفتیم حاضریم برای حق آبه محیط زیستی خودمان مذاکره نماییم، در سطوح دو جانبه و بین المللی؛ که با عدم همکاری طرف مقابل روبه رو شده ایم که با دستور رئیس جمهوری امیدواریم این مشکل حل شود. وی افزود: ما خواهان این هستیم که این مساله به صورت قانونی و طبق یک فرمول مشخص حل و فصل بشود که تابحال پاسخ مثبتی از این قضیه دریافت نکرده ایم. از وزارت امور خارجه خواسته ایم که با آژانس هایی که در مورد مسائل مربوط به تالاب و محیط زیست فعالیت می نمایند مذاکرات اولیه را انجام دهد. موسوی فر اضافه کرد: اولویت ما در شرایط همسایگی تعامل هست که بعنوان دو کشور همجوار به حقوق تاریخی و فراملی هم احترام بگذاریم، که اگر این اتفاق نیفتد می توانیم از ابزارهای دیگر هم استفاده نمائیم و راه های بین المللی که تابحال بررسی می کردیم اجرایی شود. در مساله حق آبه کوتاه نخواهیم آمد وی اظهار داشت: با دستور رئیس جمهور امیدواریم به نتیجه مطلوب برسیم و اگر به نتیجه لازم نرسیدیم چاره هایی که با وزارت امور خارجه مشورت کردیم را اجرایی می نماییم. سازمان حفاظت محیط زیست حداقل هفته ای یک مرتبه مبحث حق آبه ها، خصوصاً هامون را از وزارتخانه های مربوط پیگیری می نماییم و اگر نتایجی که باید حاصل نشود از طریق های دیگر این مساله را حل خواهیم کرد. موسوی فر در انتها اظهار داشت: به نفع منطقه است که این مساله دو جانبه و به صورت برادری و با رعایت قانون حل شود، اگر به نتیجه نرسید اساسا ابزارهایی در سطح بین الملل و سطوح دیگر از منظر محیط زیستی وجود دارد که متفاوت خواهد بود، اما در مساله حق آبه کوتاه نخواهیم آمد و می خواهیم که این مساله با برادری، احترام متقابل و حسن همجواری حل شود. حق حیات مردم را با چیزی تعویض نمی نماییم / امیدواریم افغانستان پیام ما را دریافت کرده باشد همینطور علی سلاجقه امروز در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران در رابطه با آخرین وضعیت پیگیری حقابه هیرمند، اظهار داشت: وزارت کشور دراین زمینه کار خودش را انجام می دهد. این مساله در مجامع بین المللی قابل پیگیریست ولی افغانستان یکی از کشورهای همسایه ما است و ما تلاش می نماییم که مراودات در چارچوب رایزنی طرفین انجام گیرد. آخرین بحث هم در مسافرت رئیس جمهور به استان سیستان و بلوچستان بود که وی به صورت جدی مطالبه کرد. وی اشاره کرد: ما حق حیات مردم را با چیزی تعویض نمی نماییم و مدافع حدود و ثغور کشورمان و مردم هستیم و هیأت حاکمیت افغانستان هم امیدوارم این پیام را به خوبی دریافت کرده باشد هرچند این مساله در بیانیه اول وزیر خارجه خود دادند تا حدودی به صورت مسالمت آمیز مطرح نمودند و نشست هایی که میان دو کشور برگزار می شود، ان شاءالله رویکرد مناسبی باشد. دست خالی هامون چگونه پر می شود؟ آلارم خطر برای خشکسالی و صدمه به حیات وحش در تالاب هامون مدتی است روشن شده از طرفی مردم زاهدان و سیستان و بلوچستان هم زندگی، معاش و حتی آب آشامیدنی آنها با مشکل روبه رو شده و الان باید هرچه سریع تر چاره ای اندیشیده شود. دولت اعلام نموده که پیگیر این مساله است و الان باید منتظر ماند و دید که دست خالی هامون چگونه برای مردم سیستان و بلوچستان پر می شود. منبع: نت واش 1402/03/04 12:57:08 5.0 / 5 388 تگهای خبر: آب , ابزار , بحران , برق این پست نت واش را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط ضرب الاجل سازمان محیط زیست به شرکت های صنعتی تهران کانکس ساندویچ پانل چیست ناسا 6 ماموریت را جهت بررسی تغییرات اقلیمی زمین انتخاب کرد جانوری آبی با بادبانی کوچک نظرات بینندگان در مورد این مطلب نت واش نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۸ بعلاوه ۵